Paulina Chajęcka: Czy biegacza zawsze musimy poznawać po czarnych paznokciach?

PKO Wrocław Maraton, który odbył się na początku września rozpoczął jesienny sezon biegów maratońskich w Polsce. Przed nami jeszcze kilka biegów na królewskim dystansie m.in. w Warszawie, na Śląsku i w Poznaniu. W gorączce maratońskich przygotowań biegacze często zapominają o stopach, które przecież podczas maratonu dostają największy wycisk. Właśnie o stopach rozmawiamy dzisiaj z Pauliną Chajęcką, podologiem z Kliniki Fizjoterapii i Rehabilitacji Sportowej Dr Łokieć w Warszawie.

Od jak dawna zajmujesz się stopami biegaczy?

Z biegaczami mam kontakt od kilku lat, dobrze znam ich potrzeby oraz problemy ze stopami. Podologia to moja pasja, chętnie pracuję z osobami uprawiającymi sport, ponieważ często przychodzą oni z mocno zniszczonymi stopami, których leczenie może stanowić wyzwanie. A ja bardzo lubię wyzwania i satysfakcję z udzielania wsparcia biegaczom, którzy realizują swoje pasje. Jednym z zawodników, którymi się opiekuję jest m.in. Marcin Świerc, niesamowity biegacz ultra, zwycięzca najważniejszych biegów górskich na świecie, wielokrotny Mistrz Polski w biegach górskich. On doskonale rozumie, jak ważne dla jego sukcesów jest wsparcie podologa. Mój gabinet przy ulicy Okopowej 23 w Warszawie regularnie odwiedzają również Bartek Olszewski i Katarzyna Gorlo, jedni z najbardziej popularnych biegowych blogerów w kraju z wieloma sukcesami sportowymi na koncie.

Podologia wśród biegaczy to jednak wciąż nie do końca znany obszar, prawda?

Poziom świadomości biegaczy na temat tego, jak prawidłowo dbać o stopy jest moim zdaniem bardzo niski. Od wielu lat nasza klinika Dr Łokieć prowadzi strefy masażu na największych imprezach biegowych w stolicy – Półmaratonie Warszawskim i Maratonie Warszawskim. W tym roku na wiosnę podczas półmaratonu przeprowadziliśmy wśród biegaczy, którzy zgłosili się do strefy masażu badanie ankietowe, w którym pytaliśmy m.in. czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy korzystali z usług podologa. Na ponad 100 uczestników badania tylko 3 osoby zadeklarowały korzystanie z takich usług jak usuwanie odcisków i modzelów.

Czy taki wynik badania Cię zaskoczył?

Ten wynik oczywiście mnie nie zdziwił, bo na co dzień sporo energii i czasu poświęcam, aby tłumaczyć, w jaki sposób jako podolog mogę podnieść komfort biegania. Biegacze znajdują się w grupie ryzyka wystąpienia rozmaitych problemów ze stopami ze względu na to, że eksploatują je w nadzwyczajny sposób. Do tego dochodzą niewłaściwie dobrane buty oraz skarpetki, które mają bardzo duży wpływ na to, jak wygląda skóra na stopach osób, które biegają. Jestem częstą bywalczynią stref masażu np. po maratonie czy półmaratonie i z zawodowej ciekawości przyglądam się stopom biegaczy. Zdecydowana większość ma mniejsze lub większe problemy z odciskami, modzelami i innymi zniekształceniami oraz oczywiście z paznokciami. Czy każdego biegacza musimy rozpoznawać po czarnych paznokciach? Naprawdę istnieją metody i środki, które pozwalają zarówno intensywnie biegać, jak mieć piękne, zadbane stopy.

Jak powinny wyglądać elementy stroju sportowego tj. obuwie, skarpetki?

W każdym biegu na każdym dystansie, nie tylko w maratonie, najważniejszy jest dobór odpowiedniego obuwia. Należy wziąć przede wszystkim pod uwagę takie parametry jak: wagę biegacza, jego doświadczenie w bieganiu, przewidywany czas przebiegnięcia dystansu, technikę biegu oraz indywidualne predyspozycje i preferencje. Noga w bucie musi się dobrze czuć, a buty powinny stabilizować kostkę, niwelować możliwość urazów kości czy stawów i amortyzować uderzenie stopy o podłoże.

No dobrze, ale czy wystarczy zadbać o odpowiednie buty?

Buty to jedno, ale okazuje się, że chyba nawet częściej zapominamy o dobrze odpowiednich skarpetek. Po pierwsze, warto zrezygnować z bawełny, która wygodna jest tylko do noszenia na co dzień. Po drugie, należy dopasować skarpety do butów i warunków, w jakich biegamy. Dłuższe skarpety, za kostkę ochronią przed otarciem Achillesa, zabezpieczą przed błotem i piaskiem. Krótkie skarpety (stópki) idealnie sprawdzą się latem do lekkich butów, ale niestety nie zapewnią nam dobrej ochrony podczas zawodów. Zwykle charakteryzują się cienkim splotem dzianiny, szczególnie w grzbietowej (górnej) części stopy, ich minusem jest szybsze niszczenie się. Jeśli potrzebujemy dodatkowego wsparcia na śródstopiu, warto wybrać skarpety ze zwiększoną amortyzacją w okolicach placów lub w podeszwie. Przed zakupem należy zwrócić uwagę na szwy, im mniej szwów tym lepiej. Takie szczegóły odgrywają ogromną rolę, zwłaszcza podczas maratonu, podczas którego na trasie spędzamy przecież parę godzin.                                                                                        

Jak przygotować stopy do biegu maratońskiego, aby uniknąć podrażnień?

Niezwykle istotne jest zabezpieczenie stop przed pęcherzami. Dostępne są plastry, które pozwalają zminimalizować zagrożenie otarciem. Warto także pomiędzy treningami stosować maści i kremy, które chronią przed ścieraniem się naskórka podczas biegania. W celu maksymalnego przygotowania stóp do długiego wysiłku warto zadbać o to, by unikać noszenia obcasów i koturnów. Noga powinna być naturalnie wyprofilowana, co pozwoli uniknąć ewentualnych urazów stawu skokowego i kolanowego.

Czy da się skutecznie zabezpieczyć skórę przed odciskami?

Każdy człowiek inaczej jest zbudowany, jak i również każde stopy są inne. Jedne będą bardziej podatne na odciski, pęcherze i otarcia zatem inne stopy biegacza będą borykać się z ,,czarnymi paznokciami”. Niestety nie ma stuprocentowo skutecznej metody zabezpieczenia skóry przed odciskami.

Może istnieje jakaś magiczna maść, które mogą pomóc w zabezpieczeniu stóp?

Na naszym rynku podologicznym jest wiele firm, które posiadają serie kosmetyków dedykowanych sportowcom. Kremy z jonami srebra, kremy propolisowe, pianki ze spiruliną. Pielęgnacja stóp biegacza powinna odbywać się cały rok. Podolog dobiera odpowiednia maść, krem czy talk. Wszystko zależy od problemu z jakim klient przychodzi do gabinetu.

Polecasz talkowanie stóp przed maratonem?

Tak, jak najbardziej.

Przygotowania do maratonu wiążą się z intensywnymi treningami, które mogą skutkować powstawaniem pęcherzy, otarć itd. Co robić z nimi przed maratonem? Wycinać? Na ile dni przed startem taki zabieg może zostać wykonany?

Pęcherze, podobnie jak otarcia, to zmiany powstałe na stopach wskutek urazów mechanicznych i fizycznych. Przyczyną powstania ich mogą być źle dobrane obuwie, skarpetki. Pęcherz to przestrzeń oddzielając naskórek od skóry właściwej, wypełniona płynem surowiczym, płynem tkankowym lub krwią. Pęcherzy nie należy przebijać ani wycinać. Zachowanie ciągłości oddzielonej warstwy naskórka ogranicza ryzyko nadkażenia rany. Jeżeli już zmiana jest duża i uniemożliwia założenie buta, po odkażeniu rany można sterylną igłą ostrożnie przekłuć pęcherz w dolnej części i uwolnić od płynu. Wierzchniej, oddzielonej warstwy naskórka nie należy usuwać. Miejsce to powinno być zabezpieczone jałowym opatrunkiem. Na pewno przed maratonem trzeba szczególnie uważać na podrażnienia w obrębie stóp. Jeżeli nabawimy się odcisków, pęcherzy lub otarć kilka dni przed maratonem to bardzo możliwe, że tego biegu się po prostu nie ukończy.

Po maratonie stopy mają prawo być zmęczone. Występują obrzęki, podrażnienia i otarcia. Co radziłabyś zrobić, aby biegacz mógł szybko poczuć ulgę? Moczenie w wodzie? Może jakiś krem?

Najlepiej zafundować stopom leczniczą kąpiel. W tym celu można wykorzystać sól ziołową, wywar z rumianku lub wodę z olejkami eterycznymi np. z lawendą. Optymalna temperatura wody to 35-36 stopni.  Warto również posmarować stopy kremem odprężającym. Różnica powinna być odczuwalna bardzo szybko. Dzięki temu szybko można zmiękczyć naskórek i natłuścić ewentualne otarcia.

W wielu przypadkach maraton kończy się większymi problemami niż tylko otarcia i podrażnienia. Myślę tutaj o odciskach, które często przyjmują postać wręcz otwartych ran oraz problemach z paznokciami. Co wtedy? W czym może pomóc wizyta u podologa?

W tej sytuacji wizyta u podologa odgrywa bardzo ważną rolę. Specjalista opatrzy rany, oczyści  miejsce  bolące,  podejmie odpowiednia terapię okołozabiegową. W wywiadzie zaleci co robić, czego unikać, aby sytuacje się nie powtarzały. Podstawowy zabieg podologiczny nie jest bolesny. Używa się odpowiednich preparatów, narzędzi, kosmetyków które mają pomoc złagodzić ból, z jakim sportowiec przychodzi do podologa.

Czy zabiegi mogą być wykonywane w znieczuleniu?

Niestety podolog nie używa środków znieczulających. Są dostępne preparaty łagodzące odczuwanie bólu i dyskomfortu przy wykonywaniu terapii okołoleczniczej.

Z maratońskim wyzwaniem mierzy się coraz więcej kobiet. Wiadoma sprawa, że one szczególnie zwracają uwagę na stan swoich paznokci. Czy jako podolog jesteś w stanie odbudować paznokcie? Jak się to odbywa?

Jeżeli nie ma stanu zapalnego, krwiaka podpaznokciowego jak najbardziej można odbudować takie paznokcie.  W pierwszej fazie ocenia się stan paznokci uszkodzonych, następnie czyści się takie paznokcie odpowiednimi narzędziami podologicznymi (frezy, cęgi) na koniec podolog dobiera odpowiednia metodę rekonstrukcji i odbudowania takich paznokci. Na rynku pojawiło się wiele metod, które odzwierciedlają naturalny, estetyczny wygląd zniszczonego paznokcia.

Komu polecasz swoje usługi?

Wizytę w gabinecie podologicznym przynajmniej raz w roku polecam wszystkim osobom uprawiającym sport, bez względu na intensywność treningów. Podolog skontroluje stan stóp, poradzi jak zapobiegać ewentualnym, zmianom które mogą wynikać z genetyki, podpowie jak zadbać o stopy na co dzień i od święta, czyli przed maratonem lub innym biegiem. Poradzi w doborze tekstyliów, wkładek, zaopatrzy stopy w optymalne środki odciążające i pielęgnacyjne.

Wreszcie, ile to kosztuje?

Cena, czas i koszt podstawowego zabiegu podologicznego jest zróżnicowany. Wszystko zależy od całkowitego stanu stóp, które oceni podolog podczas konsultacji, którą na przykład ja wykonuję bezpłatne. Zazwyczaj koszt samego zabiegu waha się od 120 zł do 180zł. Każdy gabinet podologiczny ma swój indywidualny cennik. Dodatkowo podolog może zalecić odpowiednie kosmetyki, wkładki oraz ortez z żelu polimerowego.

Zobaczymy się na targach EXPO przed 40. PZU Maratonem Warszawskim?

Tak, podczas targów EXPO przed Maratonem Warszawskim będę miała własne stanowisko w Strefie Masażu, gdzie będę udzielała bezpłatnych konsultacji podologicznych. Będę oceniała stan stóp i doradzała w jaki sposób szybko odzyskać ich piękny wygląd.

Dziękuję za rozmowę.

Marcin Dulnik